حسین صدقی / مسعود قدک پور *
در طی یک سال گذشته بیش از صدها صفحه اشارات متعددی به شکل گیری نفوذ گسترده پدیده شوم "پوپولیسم مهندسی - تکنوکراتی" داشتیم؛ آنچه ما تا کنون تاکید داشتیم نفوذ و نقش قدرت مند و گسترده ی این نوع پوپولیسم در تمام ارکان قوه مجریه و قوه مقننه در طی ۲۸ سال گذشته بوده است؛ نوشته های ما دقیقاً همچون سایر مکتوباتی که طی سه دهه گذشته منتشر کردیم کاملاً شفاف و به دور از ابهام و کنایه بوده است؛ حاکمیت پوپولیسم مهندسی- تکنوکراتی در نظام برنامه ریزی توسعه اقتصادی- اجتماعی؛ در تدوین؛ تصویب و اجرای هر شش برنامه غیر قابل انکار است؛ و نتایج آن هم بروز انواع بحران هایی است که دامنه ی آنها تهدیدی بزرگ برای پایداری سرزمین ایران شده است؛ و شگفتا که عوامل اصلی ایجاد بحران ها؛ از منتقدین سه دهه گذشته سبقت گرفته و به مراتب بیش از بقیه در فریاد و فغان تهدیدها... سخن می گویند؛ و عوامل آنها فضای مجازی را پر از تبلیغ و تمجید از آنها ساخته اند.
اکنون نیز به مراتب بیش از گذشته؛ شفاف؛ روشن و علنی اعلام می کنیم که :
با وجودی که ابعاد بسیار مخرب نتایج ناکارآمد و تخریب های حیرت آور این نفوذ در عظیم ترین پروژه های اقتصادی کشور کاملاً آشکار شده؛ ولی کماکان و حتی بیش از گذشته قدرت و حکمرانی بلا منازع این نوع پوپولیسم شوم بر تمام ابعاد تصمیم گیری ها و برنامه ریزی ها بر کسی پوشیده نیست؛ چرایی ادامه این حکمرانی با انبوه تخریب ها و نقاط ضعف آشکار شده؛ ممکن نیست ؛ جز در سایه نفوذ قدرتمند آنها در تمام نهادهای نظارتی کشور که فضای امنی را برای ادامه تخریب ها میسر ساخته و در اختیار آنها قرار داده است؛
کوچکترین تردیدی نیست که تامین منافع و امنیت ملی کشورها چند وجهی است و امنیت ملی کشورها فقط محدود به تقویت بنیه دفاعی ؛ نظامی ؛ سیاسی ؛ معادلات منطقه ای و جهانی؛ و اطلاعاتی نیست؛ شکی نداریم که در شرایط بسیار حساس فعلی ؛ توجه به ابعاد تکمیلی دیگری برای تامین امنیت ملی ایران؛ یک اقدام جدی ؛ استراتژیک و راهبردی است؛ لذا خیلی شفاف و روشن لزوم توجه به ابعاد تکمیلی تامین امنیت ملی کشور ( که مورد بی اعتنایی و سهل انگاری های شدید قرار گرفته است) را فهرست وار اشاره می کنیم :
۱- محافظت و سالم سازی مراحل مختلف تصمیم گیری ؛ تدوین؛ تصویب و اجرای پروژه هایی که در تحقق اقتصاد مقاومتی موثر هستند در مقابله با نفوذ پدیده شوم پوپولیسم مهندسی- تکنوکراتی.
۲- لزوم نگاه استراتژیک به تامین امنیت پایدار در زیست بوم ایران؛ خصوصاً با تاکید بر حفظ ظرفیت تجدید پذیر شدن منابع آب کشور.
۳-شجاعت در پذیرش اشتباهات در تصمیم گیری؛ تدوین؛ تصویب و اجرای نظام برنامه ریزی توسعه اقتصادی - اجتماعی؛ کشور در سه دهه گذشته .
۴- استقلال و تقویت تمام ارکان نهادهای نظارتی از نفوذ عوامل پوپولیسم مهندسی- تکنوکراتی؛ و ضرورت شناسایی خسارات و خطاهایی که عامدانه اتفاق افتاده و الزام در تعقیب قضایی آنها.
۵-لزوم رسیدگی جدی به ارزیابی و تجدید نظر حداقل چند پروژه عظیم که خسارات ادامه حیات آنها ؛ محرز و غیر قابل انکارند؛ از طریق تغییر کاربری؛ یا تغییر و جابجایی مکانی و یا حتی نهایتاً حذف شجاعانه آنها .
۶- پیشگیری از هر تصمیم و یا اجرای برنامه ای که منجر به افزایش فقر و ایجاد شکاف درآمدی بیشتر میشود؛ تردیدی نیست که افزایش بیش از حد شکاف درآمدی وضعیت موجود؛ امنیت ملی کشور را آسیب پذیرتر خواهد ساخت.
۷- لزوم توجه عمیق و غیر شعاری به اقتصادی مقاومتی که همان اقتصاد درون زاست؛ در هیچ کشوری توسعه درون زا صرفاً متکی بر نظریه های وارداتی توسعه ؛ و الگو برداری خارجی مبانی پایداری و مقاوم سازی اقتصادی؛ محقق نمی گردد ؛ لذا تئوریزه کردن و آمیختگی برنامه های توسعه اقتصادی با استفاده از ارزش گذاری های بومی؛ محلی و تاریخی؛ از الزامات یک توسعه درون زاست.
ما مدعی نیستیم که تمام مشکلات کشور به این هفت بند خلاصه میشود؛ هر چند که یقین داریم ایران در سایه مجاهدت های کم نظیر بخش هایی مهم از ساختار حاکمیت ملی؛ در ابعاد دفاعی؛ نظامی؛ منطقه ای؛ بین المللی و اطلاعاتی ؛ از امنیت نسبتاً پایداری برخوردار شده است ؛ ولی منافع و امنیت ملی ما تحت تاثیر بروز بحران های شدید زیست محیطی؛ ناپایداری در منابع آبی کشور ؛ عدم مقاوم سازی اقتصاد بومی و درون زا؛ و شکاف روز افزون درآمدی گروه های مختلف اجتماعی؛ بشدت تحت تاثیر قرار گرفته است؛ لذا طرح این هفت موضوع فوق؛ بضاعت ما در ارائه وجوه دیگری از امنیت و منافع ملی است؛ که پایداری منافع و امنیت ملی کشور را تحت تاثیر قرار می دهد.
ضمن اینکه ادعا نداریم که آنچه بیان شد؛ یک نسخه نهایی و کامل از طرح مسائل باشد؛ ولی نگرانی و دغدغه اصلی ؛ کامل یا ناقص بودن موضوعات مطرح شده نیست؛ آنچه اهمیت دارد این است که کدام بخش از ساختار حاکمیت ملی کشور میتواند در مقابل فشارهای ناشی از حاکمیت مطلق و گسترده پوپولیسم مهندسی- تکنوکراتی؛ بر اقتصاد ایران؛ تاب بیاورد⁉️ و در دفع این حجم تخریب و خودسری ها فائق آید؛ رهایی و نجات از بزرگی بحران های اقتصادی و زیست بوم ایران ؛ در گرو پاسخ به این پرسش است.
*
درباره نویسندگان :
۱- مهندس مسعود قدک پور ؛ بازنشسته دانشگاه شیراز ؛ رئیس اسبق مراکز تحقیقات کشاورزی دانشگاه شیراز
۲- پروفسور حسین صدقی بازنشسته دانشگاه شهید چمران و بنیان گذار قطب آب کشور و موسس دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهید چمران
زمین آنلاین در تلگرام :
@Zaminonline 🌿 🌍 / زمین آنلاین