چه بر سر مراتع و جنگل هایی می آید که اینروزها درباره مالکیت آن ها بین اوقاف و سازمان متولی اختلاف است؟! اختلاف هایی که باعث شده تغییرکاربری های فراوانی در گستره جنگلی خارج از قریه فوق، ایجاد شود.
این پرسشی است که می توان با نمونه های عینی موجود به آن پاسخ داد. اگر نام "شیخ موسی" را بر روی گوگل ارث سرچ کنید، تصاویری پدیدار می شوند که در مقایسه زمانی چند ساله به پاسخ می رسید.
شیخ موسی از توابع "بندپی" بابل در استان مازندران که حالا پر شده از ویلاهای سربه فلک کشیده ای که از چشم های مجریان "مبارزه با زمین خواری و جنگلخواری" و "مبارزه با فساد" پنهان مانده است؛ با این همه این منطقه خاص ییلاقی خوش آب وهوا که یکی از مناطق اختلافی بین "سازمان اوقاف" و "سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری کشور" بوده سرنوشتی بسیار اسفبارتر از "زیارت گرگان" پیدا کرده است.
زیارتگاه حاج "شیخ موسی" در کنار بقعه "امامزاده عبدالله" در منطقه ییلاقی شیخ موسی بندپی شرقی قرار دارد. پیرمردان محله میگویند که شیخ موسی از شاگردان امام ششم (ع) بوده است و در دوره امامت امام هفتم (ع) برای نشر احکام اسلامی به این منطقه آمده است و منشاء خدمات اسلامی و انسانی ارزندهای در منطقه بوده است.
قریه "شیخ موسی" همراه با اراضی کشاورزی اطراف آن، در حدود 48 هکتار وسعت دارد. در این حال اما اداره اوقاف، مدعی مالکیت 248 هکتار در آن منطقه بوده است که مابقی آن، اراضی ملی و جنگلی است. حالا اداره اوقاف بر اساس یک تفاهم نامه با منابع طبیعی، تمام آن 248 هکتار را مالک شده است. این در حالی است که بر اساس تمام قوانین بالادستی و پایین دستی و مقررات و آیین نامه های رسمی دولتی کشور، حفاظت از عرصههای ملی نه بر عهده سازمان اوقاف که بر دوش "سازمان جنگل ها،مراتع و آبخیزداری گذاشته شده و اساساً اوقاف، برای چنین وظیفهای خلق نشده است.
بر این اساس کارشناسان هشدار می دهند تغییر کاربری در اراضی که به تملک اوقاف درمیآید امری اجتنابناپذیر خواهد بود که مراتع تغییر کاربری یافته "شیخ موسی"، گویای این حقیقت است.
الهام فریدونی رییس سابق اداره ممیزی اداره کل منابع طبیعی مازندران-ساری در گفت وگو با اسکان نيوز در اینباره گفت:« چهرهی نازیبای شیخ موسی امروز به ما میگوید چه در انتظار مراتع و جنگل های آق مشهد، 120 من محلی پلاک ۶۹،۶۸ ملارعلیا و سفلی دماوند و صدها مرتع و جنگل بکر دیگر است. پیش از این بر ضرورت ابطال رأی دیوان عالی کشور و بازگشت ۵۶۰۰ هکتار جنگل آقمشهد به منابع ملی و نیز ابطال اسناد موقوفه پلاک های۶۸ و ۶۹ موسوم به ملارعلیا و سفلی و صدور اسناد آن به نام دولت با نمایندگی "سازمان جنگل ها و مراتع" با ذکر ادله فقهی و قانونی در وقف ناپذیر بودن جنگل ها و مراتع که انفال و متعلق به ملت ایران است تاکید شد.»
او افزود:« شیخ موسی گویای واقعیت تلخی است که آن را بایستی در چهرهی طبیعت به ویلا نشسته و صدای مردمانش دید و شنید. امروز ما شاهد یکی از مهمترین موانعی هستیم که سال هاست در اخذ اسناد ملی، گریبانگیر سازمان جنگل ها بوده و آن، "اختلافات میان دو سازمان اوقاف و سازمان جنگل ها ومراتع کشور" بر سر مالکیت اراضی است که حتی تفاهمنامه سال۱۳۹۰ هم نتوانست رافع آنها باشد. چگونه می توان انتظار حل آن را داشت در حالی که مسئولان حتی حاضر به بیان آن نیستند؟! اگر مسئولان، جنگل های وقف شده آقمشهد را دیدند، اینک نگاهی هم به مراتع پلاک شیخموسی بیندازند.»
فریدونی با اشاره به منطقه "شیخ موسی" در بابل که حالا سراسر مراتع آن ویلاسازی شده است گفت:« پلاک شیخ موسی سال هاست فرایند اجرای مقررات ملی شدن از گواهی تشخیص، آگهی و قطیعت قانونی و حتی صدور گواهی ۱۳ و ۳۹ جهت اخذ سند را طی کرده؛ لیکن هرگز سند آن به دلیل اختلاف بر سر وقفی بودن بخشی از آن، صادر نشده است. هر چند نهایتاً در سال ۱۳۹۳ در قالب تفاهمنامه ای بین دو سازمان اوقاف و جنگل ها، ۲۴۸ هکتار از اراضی شیخ موسی و پلاک های مجاورش (۴۸ هکتار قریه و اراضی زراعی و ۲۰۰ هکتار اراضی ملی) به سازمان اوقاف واگذار شد، لیکن این حل اختلافات صرفاً بر روی کاغذ بوده و نه تنها مرتع مورد ادعای اوقاف که کل ۱۲۰۳ هکتار ملی آن به دلیل مشکلات وقفی بدون سند باقی مانده است.»
رییس سابق اداره ممیزی اداره کل منابع طبیعی مازندران ساری در ادامه تاکید کرد:« ویلاهای انبوهی که بر چهره اراضی و مراتع شیخ موسی نقش بسته و آنرا با جنگل های پیرامونش بیگانه ساخته، حاصل اختلاف میان دو سازمان بر سر مالکیت است.»
فریدونی با اشاره به اینکه حفاظت و حراست از جنگل ها ومراتع، نخستین رکن از ارکان "سازمان جنگل ها ومراتع کشور" است و هدفی است که قانونگذار از اساس آنرا بر عهده این سازمان نهاده و این سازمان با این هدف، ایجاد و ساختاربندی شده است گفت:« حفاظت از عرصههای ملی نه بر عهده سازمان اوقاف است و نه اساساً اوقاف، برای چنین وظیفهای خلق شده؛ لذا تغییر کاربری در اراضی که به تملک اوقاف درمیآید، امری اجتنابناپذیر خواهد بود که مراتع تغییر کاربری یافته شیخ موسی، گویای این حقیقت است. تاکید ما هم بر مالکیت سازمان جنگل ها بر منابع ملی، جدا از وقفناپذیر بودن این اراضی، تلاش برای حفاظت آنهاست.»
او هشدار داد:« صدای مردم "آق مشهد" را شنیدید؛ صدای دامداران و مرتعداران "شیخ موسی" بابل هم باید شنیده شود تا شاید با چارهاندیشی، تدبیر و رفع اختلافات، ابطال اسناد وقفی صادره در عرصههای ملی و خروج جنگل ها و مراتع از وقفیت، نه تنها مشکل دامداران و مرتعداران حل شود بلکه این منابع ملی به مالکین اصلیشان که ملت ایران هستند بازگردند.»
یکی از ویژگی های پراهمیت "شیخ موسی"، "اکوتون" بودن آن است که البته اکنون تقریبا از دست رفته است. یعنی بلافاصله بعد از مرتع شیخ موسی، پوشش جنگلی با گونه های سرخدار، بلند مازو، راش، توسکا، بلوط و... آغاز می شود و "سوسن چلچراغ" نیز از گونه های مرتعی آن است.
اکوتون یا بوم مرز، مرز یا منطقهای با ویژگی مشخص است که بین دو یا چند بومسازگان یا اکوسیستم و یا دو یا چند زیست بوم قرار دارد و دارای ویژگیهای مشترکی با هریک از آنهاست. بر این اساس با ارزشترین ذخایر اکوسیستمی در اکوتون ها قرار داشته و معمولاً از تنوع زیستی بالایی نیز برخوردار است.
اسکان نیوز/ الهه موسوی