خبر آنقدر ناگهانی بود که همه را غافلگیر کرد؛ "فرماندار گرگان برکنار شد" این در حالی بود که دستاورد کار چندماهه ابوالقاسم صفوی، در مرکز استان پربحران گلستان، مثبت ارزیابی شده است؛ اینرا حتی مخالفانش هم زمزمه می کنند.
صفوی نخستین مقام مسوول در استان گلستان بود که مخالفت صریح خود را با جانمایی تله کابین گرگان در جنگل ناهارخوران اعلام کرد. هر چند سیدمناف هاشمی پیش از صفوی با احداث تله کابین گرگان در خارج از جنگل موافقت کرده بود؛ اما این رویکرد هرگز به صراحت اعلام نشده بود. صفوی این موضع را اعلام کرد و پای آن نیز ایستاد و در همان حال، رایزنی های متعددی برای تغییر مکان این طرح مخرب از قلب جنگل های زخم خورده ناهارخوران انجام داد.
درختانی که دوباره کاشته و سبز شدند
فرماندار پیشین گرگان، علاوه بر مقاومت در برابر مافیای جنگل خوار در پروژه طرح تله کابین گرگان و تلاش برای اجرای آن در خارج از جنگل های هیرکانی، در دیگر طرح های حامی طبیعت نیز شرکت مستقیم داشت. انتقال ده ها اصله درخت چنار کهنسال که قرار بود برای احداث یک دوربرگردان در ورودی غربی شهر گرگان قطع شود به حاشیه بلوار فرودگاه، یکی از اقدامات او در مدت کوتاه مدیریتش است.
این درختان، علاوه بر اینکه تاریخی بودند و عمری نزدیک به نیم قرن داشتند، ورودی غربی مرکز استان گلستان را آراسته بودند. قطع این درخت ها از فاصله یک متر ارتفاع تنه، توسط دستگاه دولتی مجری دوربرگردان، اتفاق افتاد و گوش مجری نیز به واکنش های فعالان محیط زیست بدهکار نبود. در این مرحله صفوی به عنوان فرماندار مرکز گلستان، بدون اینکه در اینباره مسوولیت قانونی داشته باشد وارد موضوع شد و تنه های بریده شده درختان نیمه جان را از جاده تهران-گرگان به حوالی فرودگاه منتقل کرد؛ تنه هایی که به گمان بسیاری از فعالان، سبز شدن شان ممکن نبود؛ اما این درختان حالا سبز شده و حال شان خوب است.
تلاش برای احداث صنایع تبدیلی
درست در شرایطی که سال هاست فعالان محیط زیست بر ایجاد صنایع تبدیلی به عنوان یک راه حل تاکید دارند و مسوولان استان های شمالی به دنبال ایجاد صنایع بزرگ آلاینده و تخریبگری مانند پتروشیمی و پالایشگاه و فولاد در استان ها هستند، صفوی از نخستین مدیران شهری در گلستان و حتی شمال کشور بود که بر ایجاد "صنایع تبدیلی" برای توسعه گرگان تاکید کرد.
او در صدد بود به جای ساخت تله کابین در جنگل، برای ایجاد اشتغال و توسعه استان، "صنایع تبدیلی" را گسترش دهد. خودش در اینباره گفته بود:« روزی ۲۰۰ تُن شیر به استان گلستان وارد می‌شود و به این معنی است که توسعه دامداری در گرگان جواب می‌دهد. با یکی از دامداری‌های گرگان وارد مذاکره شدیم و نتایج خوبی حاصل شد تا با همکاری کارخانه پگاه برای نخستین بار "کارخانه بستنی" ایجاد شود تا بیش از ۱۵۰ نفر مشغول به کار شوند و ایجاد "کارخانه پنیر" و توسعه "کره سازی" هم در دستور کار بود.»
یقینا این، یکی از تفاوت های بنیادین او با اغلب مسوولان شهر و استان گلستان بود؛ آنها که به دنبال ایجاد "بزرگ ترین" ها در مرکز استانی هستند که بسیاری از مشکلات اساسی و اولیه اش هنوز حل نشده است. استانی که نزدیک به دو دهه با سیل دست وپنجه نرم می کند و سیل امسالش شهرت جهانی یافته است و بحران کم آبی و ریزگرد نیز چندسالی است مهمان ناخوانده ی دیگری شده و در بخش هایی از استان، فاصله چندانی با بحران ندارد.
سه شنبه های بدون خودرو
صفوی از طرفداران پروپاقرص سه شنبه های بدون خودرو در گرگان بود و می توان گفت از تنها مدیران شهر که به این کاروان پیوستند. کاروانی که با هدف نشر فرهنگ "حمل ونقل سبز" و دوچرخه سواری برای کاهش مصرف سوخت و ایجاد هوای پاک و سلامت جسمانی در بسیاری از شهرهای ایران شکل گرفته است. فرماندار سابق، علاوه بر سه شنبه ها، در بسیاری از دیگر روزهای هفته با دوچرخه به محل کار می رفت تا الگویی باشد برای بسیاری از مدیران به خواب رفته گلستان و گرگان که چشم های خود را بر تمام شاخص های جهانی توسعه پایدار بسته اند و همچنان بر طبل توسعه ناپایدار و تک ساحتی می کوبند.
مخالفت با روگذر افسران
مخالفت با روگذر افسران، یکی دیگر از دلایل برکناری صفوی بود. روگذری که بسیاری از اساتید معماری و کارشناسان شهرسازی با آن مخالف بودند؛ اما درست به همان دلیل که زیرگذرهای متعدد در زمان صادقلو شهردار پیشین گرگان، بی توجه به هشدارها ساخته شد و عوارض آن اکنون گریبانگیر شهر شده، روگذر افسران نیز در حال ساخته شدن است.
صفوی چندی پیش به رسانه ها گفته بود که مدعی العموم باید شهردار سابق را به خاطر ساخت این زیرگذرها که باعث افزایش ترافیک و تشدید فشارهای روانی شهروندان شده به دادگاه بکشاند. او همچنین گفته بود که از همان ابتدا 100 درصد با طرح های شهردار پیشین گرگان مخالف بوده و این مخالفت را به دستگاه‌های نظارتی اعلام نیز کرده؛ اما آنها توجهی به این مسائل نکرده اند.
سونامی "مال"سازی در مرکز گلستان
از ویژگی های مدیریت شهری مرکز گلستان در سال های اخیر مانند بسیاری از دیگر مراکز استان و کلانشهرهای کشور، ایجاد پاساژها و مراکز خرید و اصطلاحا "مال" ها بوده است. می توان گفت سونامی "مال" سازی در کلانشهرها، دامن گرگان را به شدت گرفت و از اوایل دهه 90 با سرازیر شدن حجم زیادی از درآمدهای نفتی به بازار ساخت‌وساز واحدهای تجاری و مراکز خرید بزرگ و بی دروپیکر بدون محاسبه میزان نیاز مناطق و محله ها گرگان را به یک شهر پربحران اما با زرق و برق تبدیل کرد.
به زعم کارشناسان احداث مراکز تجاری بزرگ، در عین حال که از حیث مالی بیش از همه به سود شهرداری هاست، برای شهروندان، غیراقتصادی بوده و بازارهای سنتی راسته خیابان‌ها و مغازه های قدیمی شهر و کوچه پس کوچه های محله ها را با کسادی مواجه کرده است.
موضوع مشکلات ترافیکی و آلودگی های صوتی ناشی از جانمایی غیر‌اصولی مراکز تجاری بزرگ معضل دیگری است که اتفاقا فرماندار سابق گرگان در همان بدو ورود خود به ساختمان فرمانداری در میدان ولیعصر گرگان، نسبت به آن هشدار داد. هشداری که نه در آن زمان و نه هم اکنون، همچنان شنیده نشده است.
صفوی در مصاحبه با رسانه ها نسبت به ساخت " مرکز تجاری بزرگ هیرکان" درست در مقابل مهم ترین بیمارستان علوم پزشکی گلستان اعلام کرده بود که :« روبروی مهم ترین بیمارستان گرگان پاساژ زده شده و برای اینکه بیمارستان را نجات دهیم و مردم را به آرامش برسانیم باید فکری می کردیم.»
اما هیچکس برای هیچیک از این مشکلات که به زودی نتایج خطرآفرین آنها را برای شهر و استان خواهیم دید فکری نکرد و صفوی را هم برداشتند. یقینا ماندن بیشتر او در مسند فرمانداری گرگان اگر چه می توانست برای شهر مفید باشد؛ منافع کوتاه مدت و بلندمدت خیلی ها را به خطر می انداخت.
مخصوصا بسازوبفروش هایی که در سمت های مختلف سیاست گزاری شهری و استانی نشسته اند و علاوه بر قدرت اقتصادی، از قدرت سیاسی نیز برخوردارند.
نباید از هیچکس شخصیتی قدسی ساخت که قطعا صفوی نیز مانند دیگران اشتباهات، خطاهای مدیریتی و نگرشی داشته است؛ اما در شرایطی که در اغلب نقاط کشور و مخصوصا سه استان شمالی که پیشانی اکوسیستم جنگلی کشور هستند، استانداران، فرمانداران و شهرداران با رویکردی خلاف اصول توسعه پایدار و نگرشی خلاف شاخص های توسعه هزاره سوم ملل متحد کار می کنند، صفوی می توانست در راستای حل بسیاری از بحران های زیستی که گریبان مرکز گلستان را گرفته و یا خواهد گرفت موثر باشد. شاید به همین دلیل بود که مافیای زمین و جنگل و آب و صنایع بزرگ، احساس خطر کرده و با یاری هم، او را از یکی از کلیدی ترین سکان های مرکز استان حذف کردند.
او پس از رفتن از فرمانداری به خبرنگاران گفت:« از هیچ مدیری درخواست شخصی نداشتم، رانت و وام نگرفتم تا مدیر اول شهر گرگان پاک باشد و این درسی برای بقیه شود. تغییر مکان فرمانداری برای من بار سیاسی داشت؛ اما می خواستم این کار را انجام دهم و قرار بود جزو مصوبات سفر ریاست جمهوری باشد و کلنگ زنی شود.»
برکناری صفوی، تنها موضع گیری خلاف شاخص های توسعه پایدار از سوی سرپرست استانداری گلستان نبوده و نیست. غراوی پیشتر نیز در مسائل پیش آمده از سوی دستگاه های متخلف دولتی، از جمله اجرای همراه با تخلف "طرح گردشگری آشوراده"، "تسامح بیش از اندازه با تخلفات و آلودگی های کارخانه استحصال ید و سیمان گلستان" ، "طرح تله کابین در جنگل های گرگان و علی آبادکتول" و برخی از دیگر طرح های آسیب رسان به طبیعت، با رویکردی خلاف قوانین محیط زیست حرکت کرده است.
به نظر می رسد تدابیر دولت تدبیر در حوزه محیط زیست آنقدر ته کشیده که همچنان مدیران متعهد به قوانین زیستی در حوزه های مختلف توسعه شهری و استانی باید حذف شوند و مدیرانی با رویکردی خلاف قوانین محیط زیستی، حتی با کارنامه ای ضعیف، ابقا.
باید دید در چنین اوضاعی، آیا تصمیم گیران بالادستی، چشمان خود را بر تمام تخلف های زیستی مسوولان اجرایی گلستان بسته، و سرپرست استانداری گلستان را در جایگاه مهم ترین مسوول اجرایی این استان پربحران، ابقا خواهند کرد یا با اندک تدبیر باقی مانده، برای نابودی بیشتر اکوسیستم پراهمیت گلستان دل خواهند سوزاند و با نگاهی واقع گرایانه و قانون مدارانه تر این انتخاب مهم را صورت خواهند داد؟!
اسکان نیوز؛ الهه موسوی
سه شنبه ۲۱ خرداد ۱۳۹۸ساعت ۱۴:۱۸ کد مطلب: ۲۰۴۰۳Share
لینک گزارش :